Euskaldunak hiltzea legezkoa zen Islandian 2015era arte: duela 400 urte onartu zen lege bitxi eta misteriotsua
Islandiak eta Euskadik ez zuten uste bezain harreman ona izan. Hain tentsio handikoa izan zen, ezen duela mende batzuk euskaldunak hiltzea ahalbidetzen zuen lege bat baitzegoen.
Informazio gehiago: Mendi erdian eta Michelin izar batekin: nazioarteko prentsak gomendatutako Euskadiko jatetxea.
Euskadi Islandian egon da. XVI. eta XVII. mendeak oso garrantzitsuak izan ziren euskal historian, euskal marinelek harreman estuak izan baitzituzten Ipar Amerikako ekialdeko kostaldeko tribuekin, Revista Internacional de los Estudios Vascos (RIEV) aldizkariak Balleneros vascos en la Islandia del siglo XVII artikuluan dioenez: memoria berreskuratzea Pidgin proiektuaren bitartez. Tribu horiek Ternuako beothuk, mimak edo Labradorreko inuitak ziren, besteak beste. Horrela, euskararen eta amerindiar hizkuntzen arteko pidgin edo proto-hizkuntza bat sortu zen.
Hizkuntza bat, bi hizkuntzaz edo gehiagoz osatua, "morfologia oso sinplea eta xehetasunik gabea, parte-hartzaileen ama-hizkuntzen hitzetan oinarritua" duena. Horrela formalizatzen da pidgin bat. Mende hauetan, euskal baleontziak Groenlandia eta Islandiako uretan ere egon ziren. Euskaldunek negozioa egin zuten islandiarrekin tasa ezberdinak ordaindu ondoren, eta, beraz, herrien arteko harremana ezin hobea izan zen. Harreman horren ondorioz, bertako bizilagunen kulturak eta bizikidetza nahastu egin ziren, eta hortik sortu zen pidgin euskal-islandiarra.
Euskaldunak hiltzea ahalbidetzen zuen legea
Hala ere, Islandiak eta Euskadik ez zuten uste bezain harreman ona izan. Hain tentsio handikoa izan zen, ezen duela mende batzuk euskaldunak hiltzea ahalbidetzen zuen lege bat baitzegoen. 1615. urteko lege bat, 2015ean indargabetu zena eta herrialdearen mendebaldetik igarotzen ziren euskaldun guztiak hiltzea ahalbidetzen zuena. Hala jasotzen du PUBLIKOAk bere artikuluan Islandiak bere lurraldean oina jartzen zuten euskaldunak hiltzea ahalbidetzen zuen legea indargabetu du. Indarrean sartu zen Ari Magnússon komisarioak baleak ehizatzen zituzten Gipuzkoako 32 euskal marinel hiltzea eskatu zuenean.
Mendebaldean euskal baleontzi asko igarotzen ziren. "Izan ere, ikerketa historikoek, indusketa arkeologikoek eta dokumentu askok erakusten dute XVII. mendean Islandian euskaldunen presentzia 'oso garrantzitsua' izan zela, eta euskaldunen eta islandiarren arteko trukea oso emankorra izan zela, bai merkataritzari dagokionez, bai kulturari dagokionez".
Garai hartan, euskaldunek eta islandiarrek "balea-estazio bat partekatzen zuten" lurraldeko kostaldean, eta biek baliatzen zuten. 32 marinel agertu ziren hondoratzean, eta islandiarrek uste izan zuten arrantza lapurtuko zietela. "Magnússon komisarioak erabaki zuen liskarra amaitzeko onena 32 euskal baleazaleak armetatik pasatzea zela, eta lokalei eman zien horretarako eskumena. Eta horrela gaur arte, Magnússoni prerrogatiba hori indargabetzea pasa baitzitzaion ", dio hedabideak. Arau hori 400 urtez egon da indarrean Islandian duela urte batzuk arte.
*Artikulu hau zientzia artifizialearen bidez itzuli da
