Azterketak euskaraz bakarrik eta profil malguagoak: 'in extremis' onartuko diren dekretu gakoak

Bere hirugarren eta azken legegintzaldiaren amaieran, eta lehendakaritza ibilbidea amaituko duen hauteskunde autonomikoak deituko diren aste berean, Iñigo Urkulluk Euskal Sektore Publikoan Euskararen Erabilera Normalizatzeko dekretu berria onartuko du. Euskal administrazioan lanpostu bat lortzeko azterketak osorik edo zati batean euskaraz egiteko aukera emango duen neurri bat. Horrela, EAEko PPtik salatu dutenez, gizartearen zati bat proba horietara sartzeko aukerarik gabe utzita.

Urkulluk sinatutako testua Gobernu Kontseiluan bozkatu behar zen, baina azkenean atzeratu egin zen. Lehendakariak agenda osoa bertan behera utzi eta gero, Flori Renteria oso egoera larrian zegoen, eta astearte honetan hil zen. Horrela, etorkizuneko dekretua, Jaurlaritzako sozialisten oniritziarekin aterako da aurrera. Nahiz esta Jaurlaritzak planteatutako hizkuntza-politika askoren aurka agertu den, azkenean testu baten aldeko botoa emango du. Testu horrek, egungoekin alderatuta askoz malguagoak diren hizkuntza-eskakizunak jarriko ditu indarrean. Proba hauek, 150.000 langileri eragin diezaieke, bai administrazio eta enpresa publikoetatik, bai Eusko Jaurlaritzari, foru aldundiei eta udalei lotutako sozietatetik. Azpikontratutako enpresa pribatuak barne. 

Irekia

Oikoa Katalunian eta Galizian

Gainera, Kultura Sailetik baieztatu duen arduraduna, Bingen Zupiria, "egunero euskaraz lan egiten duten" erakundeentzat eta hizkuntza horretan maila jakin bat nahitaez egiaztatu behar dutenentzat, onarpen-probak euskara hutsean egin ahal izango dira. Justifikatzen dutenez, planteamendu hori "ez da berria Estatuko beste txoko batzuetan", ohiko praktika baizik, bai beste autonomia-erkidego batzuetan, hala nola Katalunian eta Galizian; baita Espainiako Gobernuan ere, proba jakin batzuetan ingelesa erabiltzen denean, hizkuntza hori egunerokoan "beharrezkoa" den lanpostu batera zuzentzeko. "Dekretuak beste esparru batzuetan egiten den praktika hori txertatzen du. Baina ez da orokortu behar. Asmoa euskaraz lan egiten den horietan egin ahal izatea da", adierazi du Zupiriak.  

Bestalde, dekretu honetan jasotako berrikuntzan, administrazio barruko sistema malguagoa ezartzen du eta bi kontzeptutan banatuta dago: idatzizko ulermena eta adierazpena, eta ahozko ulermena eta adierazpena. Horrek hiru motatako banaketa uzten du: simetrikoa, non hizkuntza ahoz zein idatziz menperatu behar den; asimetrikoa, non idatzizko eta ahozko gaitasunak oso desorekatuta dauden; eta partziala, batez ere desgaitasun fisikoa eta sentsoriala duten pertsonei zuzendua eta bi gaitasun horietako bat egiaztatu ezin den lanpostuak hartzen dituena.

Iñigo Urkullu eta Josu Erkoreka / Legebiltzarra